Wiedząc, czym jest ESG (jeśli nie wiesz, zajrzyj do naszego artykułu), możemy przejść do określenia strategii swojej organizacji w tym obszarze. Czym jest strategia ESG i dlaczego jest ważna? Raportowanie w obszarach ESG w ramach dyrektywy CSRD ma prowadzić przedsiębiorstwa do minimalizacji ich negatywnego wpływu na środowisko i eliminowania szkodliwych społecznie efektów jej działania.
Jakie więc obszary wymagają zmiany w naszej organizacji? Jak kosztowne będą to zmiany? Jak długo będzie trwało ich wdrażanie?
Ale również – kogo będą one dotyczyć?
Interesariusz – kto to?
By odpowiednio podejść do strategii ESG należy najpierw określić aktualny stan, w jakim znajduje się przedsiębiorstwo oraz jego otoczenie biznesowe. W tym celu zaczynamy od określenia interesariuszy – osób, grup lub organizacji, które są zaangażowane w działalność firmy lub wpływają na nią.
Interesariusze to na przykład:
- Akcjonariusze i inwestorzy
- Pracownicy
- Klienci / konsumenci
- Dostawcy
- Społeczności lokalne
- Organizacje pozarządowe (NGOsy)
- Rządy i organy regulacyjne
- Media i opinia publiczna
- Konkurencja i otoczenie biznesowe
- Organizacje branżowe
Akcjonariusze i inwestorzy
Zarówno posiadacze akcji firmy, inwestorzy instytucjonalni jak i analitycy finansowi mają bezpośredni i pośredni wpływ na działania przedsiębiorstwa. Od aktywnego uczestnictwa w zgromadzeniach akcjonariuszy po głosowanie nad kierunkiem rozwoju firmy czy podejmowanymi inwestycjami – te działania akcjonariuszy mają oczywisty wpływ na sytuację firmy w obszarze ESG. Cytując klasyka: „With great power comes great responsibility”. Podobnie sytuacja wygląda w przypadku inwestorów – duże instytucje finansowe często prowadzą aktywny dialog z zarządem przedsiębiorstwa, aby wyrazić swoje oczekiwania dotyczące np. strategii, wyników finansowych czy zarządzania ryzykiem. To również ma istotny wpływ na działanie organizacji. Analitycy finansowi pełnią z kolei funkcję nie tyle decyzyjną, ile doradczą i ich rekomendacje mają realny i bezpośredni wpływ na podejmowanie decyzji w spółkach. A że rekomendacje takie mogą mieć tak pozytywne jak i negatywne środowiskowe i społeczne skutki – stanowią więc analitycy kolejną grupę, którą obejmuje współpraca w zakresie raportowania ESG.
Pracownicy
To pracownicy tworzą firmę i to oni podejmują szereg mniejszych oraz większych decyzji i czynności w przedsiębiorstwie. Ich wpływ na przedsiębiorstwo i jego zrównoważony rozwój jest kluczowy. Ale pracownicy to bardzo ogólna niehomogeniczna grupa ludzi. Kto zatem będzie interesariuszem? Każdy pracownik? Tylko pracownicy biurowi? Kierownicy działów? Związki zawodowe? Kogo wziąć pod uwagę przy przygotowywaniu raportu?
Interesariuszem jest każdy pracownik, związek zawodowy jako grupa oraz potencjalny pracownik, ponieważ każdy z nich ma wpływ na podejmowane decyzje w organizacji. Nie oznacza to jednak, że każdego pracownika musimy odpytać przygotowując się do raportowania, powinniśmy jednak odpytać każdy dział / kierownika działu i podjąć rozmowy ze związkiem zawodowym, jeśli funkcjonuje w naszej organizacji.
Fot. Weronika Dyląg
Klienci / konsumenci
Warto zadać sobie czasem pytanie, dlaczego moi klienci kupują właśnie u mnie, a nie u konkurencji? Czy chodzi o cenę, dostawę, jakość… a może odpowiedzialność biznesu? W przypadku firmy odzieżowej Patagonia – w dużej mierze czynnikiem jest miłość do przyrody, jej oglądania i doświadczania, ale też szacunek do niej uwidaczniający się w działaniach firmy. Klienci wybierają Patagonię, ponieważ tak jak oni Patagonia chce zmiany w sposobie dokonywania zakupów, a jej działania wspierają ten cel. Chcą, by firma, dzięki której sami mogą doświadczać przyrody – również o tę przyrodę dbała. Dlatego Patagonia wprowadza różne rodzaje usług, jak choćby naprawa odzieży, by wychodzić naprzeciw oczekiwaniom swoich klientów i spełniać swoją misję. W Polsce naprawę odzieży, kierując się zasadami SLOW FASHION, wprowadziła do swojej oferty firma SOLAR.
Potrzeby klientów i sposób ich zaspokajania przez organizację, czynią konsumentów kolejną grupą mającą bardzo realny wpływ na przedsiębiorstwo, a więc – grupą, z którą powinniśmy się skomunikować, by poznać ich ogląd na kwestie działalności firmy w obszarze ESG. W przypadku przedsiębiorstw świadczących usługi B2B pozyskanie takich informacji wydaje się prostsze. Niezależnie jednak od trudności – również przedsiębiorstwa B2C nie powinny jej pomijać, tworząc raport i strategię ESG.
Dostawcy
Od dostawcy energii, przez dostawcę papieru do drukarki, po dostawcę usług IT – każdy z nich, ponieważ współpracuje z organizacją, staje się interesariuszem w kontekście raportowania ESG. Im większa wiedza o sposobach zrównoważonego działania dostawców, tym bardziej świadomie możemy budować naszą strategię ESG. Wybierając dostawców, wpływamy bowiem szeroko na kwestie związane z etyką pracy, ochroną środowiska i sprawiedliwości społecznej. Jeśli staramy się budować zrównoważone łańcuchy dostaw i minimalizować negatywny wpływ na otoczenie – staramy się wybierać dostawców o tych samych ambicjach. Dlatego też informacje pozyskane od dostawców – zarówno feedback wobec naszej organizacji, jak i informacje o ich sposobach działania, będą niezwykle ważne w kontekście raportowania ESG. W niektórych przypadkach prawidłowe raportowanie będzie uzależnione od informacji pozyskanych od dostawców – dlatego tak istotne jest, aby cały łańcuch dostaw był świadomy tematyki ESG i w nią zaangażowany.
Społeczności lokalne
Żadna firma nie działa w próżni i każda wpływa na lokalne społeczności. Mały zakład, lokalny sklep – będzie miał ten wpływ przede wszystkim na najbliższą geograficznie swojej siedzibie społeczność, globalne korporacje za to wpływ zarówno bezpośredni jak i pośredni na szereg lokalnych społeczności. Warto przyjrzeć się, na jakie społeczności lokalne ma wpływ nasza organizacja, a w jakich – i w jaki sposób – już czynnie działa (np. organizując lokalne inicjatywy, wchodząc w dialog i współpracę z mieszkańcami).
Organizacje pozarządowe (NGOsy)
Czynna współpraca z organizacjami pozarządowymi może być niezwykle pomocna w budowaniu i ewaluowaniu strategii ESG – zwłaszcza w identyfikacji obszarów, które wymagają poprawy oraz zrozumieniu społecznych oczekiwań. Organizacje pozarządowe bowiem najczęściej pracują w wyspecjalizowanych obszarach, a te, które zajmują się zakresem objętym przez ESG, często pełnią rolę społecznie strażników etyki i środowiska. NGOsy, z którymi współpracuje organizacja, mogą być więc nieocenionym źródłem wartościowych informacji o działaniach firmy i możliwościach działań do podjęcia w przyszłości.
Rządy i organy regulacyjne
Nie da się zaprzeczyć, że wystosowywane przez rozmaite organy regulacje – w znaczący sposób wpływają nie tylko na sam obowiązek raportowania ESG czy wymogi, w jakim zakresie przedsiębiorstwo prawnie zobowiązane jest do prowadzenia zrównoważonej działalności, ale także na ograniczenia w tej kwestii. Niezwykle ważne jest nie tylko, by organizacja była na bieżąco z wszelkimi regulacjami – w raportowaniu ESG istotne jest także to, w jakim stopniu organizacja angażuje się, w miarę swoich możliwości, w działania legislacyjne i dialog z organami regulacyjnymi.
Media i opinia publiczna
Jest jasne, że media i opinia publiczna mają wpływ na działania przedsiębiorstw. Z jednej strony – rolą mediów jest przecież obserwowanie i analizowanie działań, które wpływają na dobrostan społeczny oraz informowanie społeczeństwa. Dobrze zbudowana strategia informacyjna dotycząca zrównoważonych działań firmy – pozwalająca na przejrzystą i rzeczową komunikację będzie więc niezwykle ważnym elementem strategii ESG. Media mogą być także nieocenionym sprzymierzeńcem dla tych przedsiębiorstw, które budować będą dziania zmierzające do edukacji – czy to społeczności lokalnych czy większych grup – na temat inicjatyw i postępów związanych z ESG samego przedsiębiorstwa bądź działań, które wdrożyć mogą przedstawiciele społeczności z pomocą przedstawicieli organizacji.
Konkurencja i otoczenie biznesowe
Jak już wspomnieliśmy – żaden przedsiębiorca nie działa w próżni. Przy tworzeniu strategii ESG powinniśmy dokonać nie tylko analizy konkurencji i otoczenia biznesowego naszej organizacji w kontekście działań w obszarze ESG, które mogą stanowić inspirację i benchmarki dobrych praktyk, ale przede wszystkim – uważniej przyjrzeć się, jak dążenie do konkurencyjności w pozostałych obszarach wpływa na decyzje dotyczące zrównoważonego rozwoju i jak – pozostając organizacją konkurencyjną – mitygować ten wpływ w obszarze objętym ESG.
Organizacje branżowe
Jednym ze sposobów na łagodzenie takich skutków konkurencji jest współpraca z organizacjami branżowymi zrzeszającymi firmy z naszego obszaru. Organizacje takie umożliwiają wymianę doświadczeń, ustalanie wspólnych standardów i wypracowywanie branżowych strategii oraz promowanie innowacyjnych rozwiązań z zakresu ESG, których indywidualna implementacja mogłaby być mniej efektywna, bądź – ze względu na warunki rynkowe – wręcz niemożliwa. Branżowe organizacje mogą być też nieocenionym źródłem feedbacku i pomysłów na rozwiązania ESG dobrze osadzone w realiach branży. A raportowanie wspólnych działań przyczyniających się do rozwoju całej branży w kierunku zrównoważonego rozwoju z pewnością wpłynie również pozytywnie na wizerunek przedsiębiorstwa.
Fot. Weronika Dyląg
Prawidłowe zdefiniowanie interesariuszy, ich roli, wpływu na przedsiębiorstwo, komunikacja z nimi – zarówno zebranie informacji od nich, jak i przejrzyste informowanie ich o własnych działaniach w obszarze ESG, to klucz do dobrego rozpoczęcia prac nad spójną i skuteczną strategią ESG. Żadna strategia bowiem koniec końców nie będzie skuteczna, jeśli nie będzie zawierała w sobie odwołań do potrzeb, działań i ograniczeń dyktowanych przez interesariuszy wewnętrznych (akcjonariuszy, pracowników, zarządu) czy zewnętrznych (klientów, dostawców, organizacji branżowych, społeczności lokalnych, NGOsów, mediów, rządów czy konkurencji. Tylko skrupulatnie rozpoznając swoją sytuację – i wpływ poszczególnych interesariuszy na nią, stworzyć można kompleksowy model odpowiedzialnego biznesu, a w konsekwencji – budować trwały i pozytywny wpływ społeczny, środowiskowy i ekonomiczny.
